Những câu kiểu “đừng mua bảo hiểm”, “lừa đảo hết”, “đóng hoài chẳng được gì” nghe rất quen. Nhưng đa phần những lời khuyên đó không xuất phát từ góc nhìn tài chính nền tảng, mà đến từ cảm xúc, vài trải nghiệm cá nhân và thậm chí là kỳ vọng sai ngay từ đầu. Khi nhìn bằng tư duy hệ thống – bảo vệ trước, tăng trưởng sau – bạn sẽ thấy vấn đề không nằm ở bảo hiểm, mà nằm ở cách người ta tiếp cận nó.
Rất nhiều lời khuyên tiêu cực bắt nguồn từ trải nghiệm cá nhân, không phải hiểu biết chuyên môn. Một hợp đồng tham gia vội, một tư vấn thiếu trách nhiệm, một quyền lợi không được giải thích rõ… và ngay lập tức họ kết luận “không nên mua”. Nhưng cảm xúc cá nhân không thể là nền tảng để đánh giá một giải pháp tài chính vốn được thiết kế để xử lý rủi ro lớn.
Chuyên gia thật sự không bao giờ khuyên theo kiểu cực đoan. Họ không nói “mua” hay “đừng mua”. Họ sẽ hỏi: mục tiêu bảo vệ của bạn là gì? Rủi ro nào khiến bạn lo nhất? Nếu mất thu nhập 6–12 tháng, hệ thống tài chính của bạn có trụ nổi không? Họ phân tích bối cảnh, không phán xét. Đây là sự khác biệt rõ nhất giữa chuyên môn và cảm tính.
Phần lớn những người phản đối bảo hiểm từng bước vào hợp đồng sai ngay từ đầu – kỳ vọng sinh lời cao, không hiểu bản chất bảo vệ, hoặc mua vì cảm xúc. Khi mục tiêu sai, kết quả hiển nhiên không đúng như mong đợi. Và từ đó họ phủ nhận luôn giá trị của bảo hiểm – dù chưa từng hiểu trọn vẹn cách nó vận hành.
Có một nhóm khác xem bảo hiểm như kênh đầu tư. Họ muốn lợi nhuận, và khi không thấy lợi nhuận cao thì quay sang chê trách sản phẩm. Nhưng bảo hiểm sinh ra để chuyển giao rủi ro, không phải cạnh tranh tỷ suất với chứng khoán. Mục tiêu khác → giải pháp khác. Không thể lấy thước đo của đầu tư để đánh giá một sản phẩm bảo vệ.
Một lời khuyên đúng phải dựa trên bối cảnh của từng người. Có người không cần bảo hiểm. Có người lại cần ngay lập tức. Một câu “đừng mua” áp dụng cho tất cả là lời khuyên thiếu trách nhiệm nhất trong tài chính cá nhân.
Nhiều người từng làm bảo hiểm 1–2 năm và nghĩ mình hiểu mọi thứ. Nhưng thời gian đó chỉ đủ để bán sản phẩm, chưa đủ để hiểu thẩm định, chi trả, tối ưu hợp đồng, hay quản trị rủi ro tài chính. Vậy mà họ vẫn đưa lời khuyên như chuyên gia. Điều này khiến nhiều người mất đi lớp phòng thủ quan trọng nhất.
Không ít lời khuyên tiêu cực chỉ là cách né tránh phân tích tài chính. Phân tích rủi ro, dòng tiền, khả năng duy trì, mục tiêu dài hạn… luôn phức tạp hơn rất nhiều so với việc nói một câu: “Đừng mua.” Nhưng sự đơn giản đó lại khiến người nghe đánh mất quyền lựa chọn khi biến cố xảy ra.
Một lời khuyên đáng tin luôn trung lập, hiểu sản phẩm, và đặt câu hỏi về rủi ro – chứ không dựa trên thành kiến. Đây là dấu hiệu rõ nhất để nhận diện một người tư duy tài chính thật sự.
Giá trị của bảo hiểm chỉ rõ khi rủi ro xuất hiện. Những ai từng chứng kiến chi trả bệnh hiểm nghèo, từng thấy gia đình được hỗ trợ hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng… luôn có góc nhìn hoàn toàn khác. Khi biến cố xảy ra, bảo hiểm không phải “lựa chọn”, mà là thứ giữ cho gia đình không gãy.
Nếu bảo hiểm vô nghĩa, tại sao nhà nước cho phép lưu hành, cho thi chứng chỉ, cho giám sát bởi Bộ Tài chính và Hiệp hội Bảo hiểm? Một sản phẩm không mang giá trị thì không thể tồn tại hàng chục năm trong thị trường tài chính.
Và cuối cùng: khi khuyên người khác “đừng mua bảo hiểm”, hãy tự hỏi một câu rất đơn giản:
Nếu người trụ cột gia đình họ gặp biến cố, bạn có đứng ra lo tài chính thay họ không?
Nếu không, thì lời khuyên đó liệu có giúp họ – hay đang lấy đi lớp dự phòng tài chính duy nhất mà họ có thể dựa vào?
Bảo hiểm không dành cho tất cả mọi người. Nhưng tư duy cực đoan thì chắc chắn không đến từ chuyên gia. Hiểu đúng – rồi mới quyết định. Vì tài chính cá nhân là hệ thống, và chỉ người trong cuộc mới chịu hậu quả khi mọi thứ gãy.