Rất nhiều người khi bắt đầu lập kế hoạch tài chính cá nhân thường đặt ra một câu hỏi nghe có vẻ hợp lý: nên đầu tư hay mua bảo hiểm?
Nhưng thực chất, đây là một câu hỏi sai ngay từ đầu. Bởi nó mặc định rằng đầu tư và bảo hiểm đối lập nhau, rằng phải chọn một trong hai. Trong khi trên thực tế, hai công cụ này không cạnh tranh, cũng không thay thế nhau, mà tồn tại để giải quyết những rủi ro hoàn toàn khác nhau trong cùng một hệ thống tài chính cá nhân.
Đầu tư xử lý rủi ro thiếu tiền trong tương lai, còn bảo hiểm xử lý rủi ro mất khả năng tạo ra tiền ngay hôm nay. Sự khác biệt này chỉ thật sự rõ khi đặt vào đời sống thực tế. Bạn có thể có một danh mục đầu tư tốt, kế hoạch dài hạn rõ ràng và kỷ luật đều đặn, nhưng nếu đúng lúc đó xảy ra tai nạn, bệnh nặng hay biến cố lớn khiến thu nhập dừng lại, trong khi thị trường đi xuống, thì danh mục đầu tư ấy không thể cứu bạn. Thậm chí, nó còn buộc bạn phải rút tiền ra giữa chừng, đúng vào thời điểm tệ nhất.
Chính vì vậy, đầu tư không thể thay thế cho bảo hiểm. Đầu tư cần thời gian, và thời gian chỉ có giá trị khi dòng tiền vẫn còn ổn định. Ngược lại, cũng cần nói rõ rằng bảo hiểm không phải là kênh đầu tư. Kỳ vọng bảo hiểm sinh lời cao như đầu tư chính là nguyên nhân khiến nhiều người thất vọng, rồi từ đó phủ nhận sai vai trò thật sự của nó. Bảo hiểm sinh ra để bảo vệ khả năng tạo thu nhập và sức lao động, chứ không phải để làm giàu.
Sai lầm phổ biến nhất trong tài chính cá nhân là dồn toàn bộ nguồn lực về một phía. Chỉ đầu tư mà không có bảo hiểm, tài sản rất dễ bị rút ra giữa chừng khi biến cố xảy đến. Chỉ mua bảo hiểm mà không đầu tư, tài chính gia đình lại khó tăng trưởng đủ nhanh trong dài hạn. Vì thế, vấn đề không nằm ở việc chọn bên, mà nằm ở thứ tự và cách sử dụng từng công cụ.
Bảo hiểm tạo nền tảng để bảo vệ dòng tiền, bảo vệ khả năng lao động và giúp bạn đứng vững khi rủi ro xảy ra. Trên nền tảng đó, đầu tư tận dụng phần tiền còn lại để gia tăng tài sản theo thời gian. Khi thu nhập đã tương đối ổn định, có kỷ luật tài chính cơ bản và hiểu rõ mình đang dùng công cụ gì cho mục đích gì, thì đầu tư và bảo hiểm không loại trừ nhau, mà bổ trợ cho nhau trong cùng một hệ thống.
Vấn đề không phải là chọn đầu tư hay bảo hiểm, mà là dùng đúng công cụ, đúng mục đích và đúng thời điểm. Khi hiểu được điều này, bạn sẽ không còn tranh luận nên bỏ bên nào, mà bắt đầu xây dựng một hệ thống tài chính đủ vững để đi đường dài.