Chu kỳ kinh tế luôn tồn tại. Mở rộng – chững lại – suy thoái – phục hồi là một quy luật quen thuộc. Nhưng cần hiểu rõ một điều: chu kỳ không bao giờ lặp lại y hệt. Thời điểm, tốc độ và mức độ của mỗi chu kỳ luôn khác nhau, chịu ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố. Vì vậy, việc cố gắng áp một kịch bản cũ cho hiện tại thường dẫn đến sai lệch.
Sai lầm phổ biến nhất của nhà đầu tư là cố dự đoán chính xác đỉnh và đáy. Trên thực tế, rất ít người làm được điều đó một cách nhất quán. Phần lớn rút ra quá sớm khi thị trường còn dư địa tăng, hoặc quay lại quá muộn khi phần lớn cơ hội đã trôi qua. Kết quả là vừa bỏ lỡ lợi nhuận, vừa mang theo cảm giác tiếc nuối.
Cần phân biệt rõ: “rút” không đồng nghĩa với việc thoát hoàn toàn khỏi thị trường. Điều chỉnh tỷ trọng rủi ro khác với việc bán sạch danh mục. Trong nhiều trường hợp, giảm dần mức độ rủi ro khi bối cảnh trở nên bất lợi hiệu quả hơn nhiều so với những quyết định dứt khoát mang tính cảm xúc.
Khi kinh tế tăng trưởng mạnh, thị trường thường đi kèm với định giá cao và lợi nhuận kỳ vọng thấp hơn. Giai đoạn này không hẳn là lúc để rời bỏ thị trường, mà là lúc cần ưu tiên quản trị rủi ro hơn là cố gắng tối đa hóa lợi nhuận. Giữ được thành quả quan trọng không kém việc tạo ra thành quả mới.
Ngược lại, khi kinh tế chững lại hoặc rơi vào suy thoái, cảm xúc tiêu cực thường lan rộng. Tin xấu xuất hiện dày đặc, niềm tin suy giảm, và đa số chọn cách đứng ngoài. Nhưng với những người có tầm nhìn dài hạn và dòng tiền phù hợp, đây thường là giai đoạn tích lũy dần cho chu kỳ tiếp theo.
Trong bối cảnh đó, cần nhớ rằng tiền mặt cũng là một vị thế. Giữ tiền giúp bạn linh hoạt khi cơ hội xuất hiện và giảm áp lực tâm lý khi thị trường biến động mạnh. Tuy nhiên, đứng ngoài quá lâu cũng là một rủi ro, bởi cơ hội thường đến khi ít người sẵn sàng nhất.
Chiến lược mua theo chu kỳ vì thế đòi hỏi kỷ luật cao. Mua dần theo kế hoạch, không “all-in”, và chấp nhận rằng mình sẽ không mua được đúng đáy. Điều quan trọng không phải là mua ở điểm thấp nhất, mà là xây dựng được vị thế hợp lý khi chu kỳ đảo chiều.
Cuối cùng, việc rút tiền chỉ nên gắn với mục tiêu cá nhân, không phải với tin tức hay dự đoán thị trường. Thời điểm rút lý tưởng là khi bạn cần tiền cho một kế hoạch cụ thể, chứ không phải vì sợ hãi trước những biến động ngắn hạn.
không nhằm đoán đúng thị trường, mà nhằm giúp bạn tồn tại qua mọi giai đoạn và luôn sẵn sàng khi cơ hội thật sự xuất hiện.