Dân văn phòng với nguồn thu nhập ổn định thường có nhu cầu tích lũy tài chính cho những mục tiêu dài hạn như mua nhà, lo cho con cái, hay chuẩn bị nghỉ hưu. Tuy nhiên, câu hỏi phổ biến mà nhiều người phải đối mặt là: nên tiết kiệm hay đầu tư vào chứng chỉ quỹ? Cả hai kênh đều có ưu điểm riêng, nhưng đâu mới là lựa chọn phù hợp với kế hoạch tài chính của bạn? Không cần phải là chuyên gia tài chính, bạn vẫn có thể đưa ra quyết định đúng đắn nếu hiểu rõ về lợi ích, rủi ro và tính phù hợp của từng hình thức. Tiết kiệm và chứng chỉ quỹ là hai kênh tích lũy phổ biến nhưng khác biệt rõ rệt. Tiết kiệm là hình thức gửi tiền vào ngân hàng với mức lãi suất cố định, được xem là kênh tài chính an toàn nhất, phù hợp với người muốn bảo toàn vốn và không chịu rủi ro. Hiện nay, lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 6 tháng dao động từ 5-7%/năm tùy từng ngân hàng. Trong khi đó, chứng chỉ quỹ là sản phẩm đại diện cho phần vốn góp của bạn vào một quỹ đầu tư, nơi các chuyên gia tài chính sẽ thay bạn quản lý và đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu, hoặc các tài sản khác. Hình thức này mang lại tiềm năng sinh lời cao hơn tiết kiệm, đặc biệt với các quỹ cổ phiếu, tuy nhiên cũng tiềm ẩn biến động ngắn hạn do ảnh hưởng từ thị trường.
So sánh giữa hai kênh, xét về lợi nhuận, tiết kiệm mang lại mức lãi suất ổn định nhưng thường thấp hơn tốc độ lạm phát trong dài hạn, khiến giá trị thực của số tiền bạn tích lũy có thể bị bào mòn theo thời gian. Trong khi đó, chứng chỉ quỹ, đặc biệt là các quỹ cổ phiếu hoặc cân bằng như VCBF-BCF hay SSI-SCA, có thể đạt lợi nhuận trung bình 8-12%/năm, mặc dù không được đảm bảo và có thể biến động trong ngắn hạn. Xét về rủi ro, tiết kiệm gần như không có rủi ro, được bảo vệ bởi bảo hiểm tiền gửi. Ngược lại, chứng chỉ quỹ chịu ảnh hưởng từ biến động thị trường, nhưng rủi ro này được phân tán nhờ đầu tư đa dạng vào nhiều loại tài sản khác nhau, và có xu hướng ổn định hơn nếu đầu tư dài hạn. Về tính thanh khoản, tiết kiệm bị giới hạn nếu bạn rút trước hạn sẽ chỉ nhận lãi không kỳ hạn rất thấp. Chứng chỉ quỹ, đặc biệt là quỹ mở, lại cho phép linh hoạt rút vốn bất kỳ lúc nào, tạo điều kiện tối ưu hóa thanh khoản. Về vốn đầu tư, cả hai đều dễ tiếp cận, chỉ cần vài trăm nghìn đồng là có thể bắt đầu, tuy nhiên đầu tư vào chứng chỉ quỹ cần kiên nhẫn và duy trì định kỳ để tối ưu hóa hiệu quả. Với tiêu chí lựa chọn, tiết kiệm phù hợp cho các mục tiêu ngắn hạn như mua sắm, đi du lịch hoặc làm quỹ dự phòng khẩn cấp, trong khi chứng chỉ quỹ là giải pháp tối ưu cho kế hoạch dài hạn như tích lũy mua nhà, chuẩn bị giáo dục cho con hoặc nghỉ hưu.
Ví dụ, nếu bạn dự định đi du lịch trong 6 tháng tới, gửi tiết kiệm kỳ hạn ngắn là lựa chọn tốt để đảm bảo an toàn và có được một khoản lãi nhất định. Ngược lại, nếu bạn có kế hoạch tài chính dài hạn, đầu tư định kỳ vào chứng chỉ quỹ như VFMVN30 với 2 triệu đồng mỗi tháng có thể giúp bạn tích lũy một khoản đáng kể sau 10 năm, với lợi nhuận trung bình từ 8-10%/năm. Lời khuyên thực tế là bạn không cần chọn một trong hai, mà có thể kết hợp cả hai kênh tài chính để tối ưu hóa hiệu quả đầu tư. Cụ thể, phân bổ 20-30% vào tiết kiệm để duy trì tính thanh khoản và đảm bảo tài chính khi cần thiết, còn 70-80% còn lại vào chứng chỉ quỹ để hướng đến tăng trưởng bền vững trong dài hạn. Quan trọng là bạn cần xác định rõ mục tiêu tài chính cá nhân, thời gian thực hiện và mức độ chấp nhận rủi ro để chọn kênh phù hợp nhất. Đồng thời, hãy theo dõi và điều chỉnh danh mục đầu tư định kỳ để đảm bảo kế hoạch vẫn đi đúng hướng theo sự thay đổi của thị trường hoặc nhu cầu của bản thân.
Tóm lại, tiết kiệm và chứng chỉ quỹ đều là công cụ tài chính hữu ích, mỗi kênh phù hợp với một mục tiêu và khẩu vị rủi ro khác nhau. Sự lựa chọn thông minh không phải là kênh nào an toàn hơn, mà là kênh nào phù hợp hơn với mục tiêu và chiến lược tài chính cá nhân của bạn. Hãy bắt đầu bằng việc hiểu rõ nhu cầu của mình và từng bước xây dựng kế hoạch phân bổ tài sản hợp lý, vì “tài chính thông minh không phải là lựa chọn an toàn nhất, mà là lựa chọn phù hợp nhất với mục tiêu của bạn.”